Thứ ba: PHẦN THẾ PHÁT

Khi muốn Xuất gia, theo luật, trước hết mời hai vị thầy một là Hòa thượng, hai là Xà-lê. Luật Tát-bà-đa nói: “Nếu trước đó đã mời Hòa thượng xin thọ mười giới, dù Hòa thượng không hiện diện, vẫn được thọ mười giới. Nếu nghe tin Hòa thượng đã viên tịch, việc thọ giới không thành. Nếu không nghe tin Hòa thượng viên tịch, việc thọ giới vẫn thành tựu. Những trường hợp này cũng áp dụng chung cho Xà-lê”. Lại nữa, kinh Thanh-tín-sĩ-độ-nhân nói: “Nếu muốn thế phát, trước tiên lấy nước hương hoa tưới lên đất chổ sắp thế phát một khoảng rộng bảy thước vuông, bốn góc treo tràng phan, bày một tòa cao cho người xuất gia, phía sau đặt hai tòa cao hơn, dành cho hai vị đạo sư. Người xuất gia mặc y phục thế gian, lạy Từ biệt cha mẹ ông bà xong, miệng đọc kệ rằng:

“Lưu chuyển trong tam giới,
Không thoát khỏi ái ân.
Nay từ bỏ, vào đạo,
Mới gọi là báo ân”.
 
Đọc kệ xong, cởi y phục thế gian ra”. Luận Thiện-kiến nói: “Lấy nước hương hoa tắm rửa sạch mùi y phục thế gian”. Kinh Độ-nhân nói: “Tuy bắt đầu mặc áo xuất gia, cũng chỉ được mặc áo Nê-hoàn, Tăng và Tăng-kỳ-chi, chưa được mặc cà-sa. Khi vào đạo trường, người xuất gia đến quỳ dài trước Hòa thượng. Bấy giờ, Hòa thượng nên xem như con ruột, không được khinh dể. Người đệ tử xuất gia đối với vị đạo sư, nên nghĩ như cha ruột, phải cung kính cúng dường. Sau khi nghe Hòa thượng thuyết pháp, khuyến khích xong, đệ tử xuất gia đến ngồi trước Xà-lê”. Luật Thiện-kiến nói: “Xà-lê lấy nước hoa rưới lên đỉnh đầu, rồi đọc kệ rằng:

“Lành thay, đại trượng phu
Biết rõ đời vô thường!
Bỏ đời, tìm tịch lạc.
Hiếm thấy, khó nghĩ bàn!”

Đọc kệ xong, Xà-lê dạy đệ tử xuất gia lạy chư Phật mười phương, rồi lại đọc kệ tán thán rằng:

“Quy y đại Thế tôn
Cứu độ ba cõi khổ
Cùng nguyện các chúng sinh
Đều vào cõi tịnh lạc”.

Sau khi đọc hết bài kệ này, Xà-lê bắt đầu thế phát cho đệ tử xuất gia. Kinh Độ-nhân nói: “Khi Xà-lê thế phát, đại chúng chung quanh tụng kệ xuất gia rằng:

“Cắt tóc giữ chí tiết,
Dứt tình, hết kẻ thân.
Bỏ nhà vào cửa Phật,
Nguyện độ hết chúng sinh”.

Khi thế phát, nên lưu lại năm ba sợi tóc trên đỉnh đầu. Đệ tử xuất gia đến quỳ dài trước Hòa thượng. Hòa thượng hỏi rằng: “Nay con bằng lòng cắt tóc trên đỉnh đầu chăng?” Đệ tử xuất gia đáp rằng: “Thưa tốt lắm!” Sau đó, Hòa thượng mặc giúp áo cà-sa”. Khi đang mặc, theo luật Thiện-kiến, lại đọc kệ rằng:
 
“Lớn thay, áo giải thoát,
Áo phước điền vô tướng!
Mặc vào, kính giữ giới,
Độ hết mọi chúng sinh”.
 
Theo Kinh Độ-nhân nói: “Mặc cà-sa xong, đệ tử xuất gia lạy Phật, đi vòng quanh ba vòng, đại chúng đạo đời đi theo sau. Đủ ba vòng, lại đọc kệ tỏ ý vui mừng:

“Lành thay, người gặp Phật,
Ai ai cũng vui mừng!
Phước nguyện gặp duyên lành,
Nay tôi được pháp lợi”.

Hết đi vòng, đệ tử xuất gia hành lễ tạ ơn đại chúng và hai vị Thầy,

rồi đi xuống ngồi cho gia đình hành lễ. Cha mẹ thân thích đều hành lễ, tỏ ý vui mừng được xuất gia thoát tục, tràn trền đạo tâm. Tốt nhất, trước và trong khi thế phát, nên bày cỗ chay cho mọi người đều dùng”. Theo luận Tỳ-ni-mẫu nói: “Sau khi thế phát, mặc cà-sa xong, Hòa thượng mới truyền thọ tam quy ngũ giới”. Có nhiều nghi thức khác, không thể nói ra hết. Tốt nhất, khi cử hành, nên tùy hoàn cảnh châm chước, sẽ sinh nhiều phước lành hơn nữa.